Η κυβέρνηση ξανά ενώπιον του μειωμένου ΦΠΑ

>> Γράφει ο Κυριάκος Τσιπούρας

Η απάντηση της Ευρωπαϊκής επιτροπής[i] στο σχεδόν ταυτόσημο ερώτημα που κατέθεσαν οι δήμαρχοι νησιών του Βορείου Αιγαίου και ένας πολίτης, δίνει την δυνατότητα να εξαχθούν συμπεράσματα που θα βοηθήσουν στο ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις που μπορεί η κυβέρνηση αλλά και οι τοπικοί φορείς, να κάνουν σχετικά με την διατήρηση ή όχι του μειωμένου ΦΠΑ στα πέντε νησιά που εφαρμόζεται ακόμα.

Τα ερωτήματα που κατατέθηκαν στη επιτροπή αναφορών, έγιναν δεκτά από αυτήν το περασμένο Ιανουάριο με διαφορά ημερών και συγκεκριμένα στις 9 Ιανουαρίου του Κυριάκου Τσιπούρα[ii] και στις 15 Ιανουαρίου του Μιχάλη Αγγελόπουλου δημάρχου Σάμου με τις πέντε υπογραφές[iii] δημάρχων των υπολοίπων νησιών που δέχονται το μεταναστευτικό ρεύμα από τα ανατολικά της χώρας.

Τα δύο ερωτήματα εστιάστηκαν στην μείωση της ανταγωνιστικότητας που θα επιφέρει η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και της κοινωνικοοικονομικής υποβάθμισης που θα ακολουθήσει με αποτέλεσμα την σταδιακή μείωση του τοπικού πληθυσμού και την φυγή των νέων σε ηλικία ατόμων, οι οποίοι μόνο αυτοί θα μπορέσουν να δώσουν την κινητήρια δύναμη σε οποιαδήποτε προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης.

Η απάντηση της επιτροπής λέει με ξεκάθαρο τρόπο ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει τον πρώτο λόγο για τον καθορισμό των μειωμένων ή όχι συντελεστών και ότι συνάδει με το ευρωπαϊκό δίκαιο η διατήρηση των συντελεστών αυτών.  Πολύ καθαρά αναφέρει τα εξής «..ότι το άρθρο 120 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, για το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (οδηγία ΦΠΑ) εξακολουθεί να επιτρέπει στην Ελλάδα να εφαρμόζει συντελεστές έως και 30 % χαμηλότερους από τους αντίστοιχους συντελεστές που ισχύουν στην ηπειρωτική Ελλάδα σε συγκεκριμένες περιοχές και νησιά.» ενώ σε άλλο σημείο τονίζει «Αν και η Επιτροπή παρακολουθεί την φορολογική πολιτική στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας για την Ελλάδα, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ), την ευθύνη για τη φορολογική πολιτική και τις επιλογές όσον αφορά τον ΦΠΑ εξακολουθούν να έχουν οι ελληνικές αρχές.»

Από τα παραπάνω εύκολα βγαίνει το συμπέρασμα ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να διατηρήσει τον νησιωτικό ΦΠΑ σε περιοχές που αυτή θεωρεί ότι απαιτείται αλλά όπως αναφέρει η επιτροπή και το γράφω αυτολεξεί «..τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα είναι ανοικτά στην εξέταση προτάσεων των ελληνικών αρχών σχετικά με τον καλύτερο τρόπο στήριξης των επηρεαζόμενων κοινοτήτων..» που σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει περιθώρια ελιγμών να εφαρμόσει πολιτικές που στοχεύουν στην βιώσιμη ανάπτυξη σε μία οικονομία αναγκαστικά μικρής κλίμακας που σέβεται την ιδιαίτερη αλλά πολύ σημαντική πολιτισμική, περιβαλλοντική ταυτότητα των νησιών του Αιγαίου.

Τόσο στο απαντητικό έγγραφο αλλά και από κυβερνητικούς παράγοντες είναι αλήθεια ότι πολλά επενδυτικά προγράμματα προορίζονται για τα νησιά και ιδιαίτερα για εκείνα που δέχονται όλη την μεταναστευτική ροή, μιλάμε για τα νησιά του βορειοανατολικού αιγαίου. Επίσης ένα πάγιο αίτημα των νησιωτών η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου δεν έχει ακόμα κλείσει χρόνο και δεν μπορούν να εξαχθούν αξιόπιστα αποτελέσματα ενώ η λειρουργία του μόνο στους επιβάτες κατοίκους των νησιών δεν νομίζω ότι βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των νησιών.

Η επιτροπή βέβαια θεωρεί «ότι η έκπτωση του ΦΠΑ δεν είναι ο καλύτερα στοχοθετημένος τρόπος για την παροχή στήριξης στα νησιά που έχουν πληγεί..» διαπίστωση που ενισχύει την άποψη για την κατάργηση τους, όμως κάθε πολιτική που θα ασκηθεί για να μειώσει τις αναγνωρισμένες από όλους δυσκολίες, απαιτεί χρόνο και σωστές επιλογές από του τοπικούς και εθνικούς φορείς οπότε η διατήρηση των μειωμένων συντελεστών καθίσταται αναγκαία.

Το συμπέρασμα της επιτροπής που αναφέρεται στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[iv] και στην ετοιμότητα να αναλάβει δράση δυνάμει του δικαίου της ΕΕ, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, είναι κατά την γνώμη μου ένα μεγάλο εφαλτήριο για να κατευθύνουν τις πολιτικές που χρειάζονται τα νησιά μας.

Αυτές οι πολιτικές πρέπει να συμβάλουν στην διατήρηση της περιβαλλοντικής (λόγω ειδικών οικοτόπων και βιοτόπων ενδημικών ειδών) και πολιτιστικής ιδιαιτερότητας (αρχιτεκτονική κληρονομιά, τοποθεσίες, τοπία, γεωργικά και μη γεωργικά χαρακτηριστικά και γεωγραφικές ταυτότητες), σε μία αειφόρο ανάπτυξη με ενεργειακή αυτονομία με την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς στην βελτίωση της ψηφιακής και μεταφορικής προσβασιμότητας.

Πολύ σωστά όπως λέχθηκε στο πρόσφατο αναπτυξιακό συνέδριο της Χίου η ανάπτυξη  που οραματιζόμαστε πρέπει έχει στόχο την κάλυψη των τοπικών αναγκών και τη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών βασισμένων στους ιδιαίτερους παραγωγικούς, πολιτιστικούς και φυσικούς πόρους του κάθε νησιού.