Ο Προσκοπισμός ως παράγοντας κοινωνικής σύγκλισης και συνοχής

>>Του Δημήτρη Σαλιάρη - Πρώην Αρχηγού Συστήματος του 1ου Χίου

Σε μια εποχή αμφισβήτησης της έννοιας του κράτους ως οργανωμένης πολιτείας, λόγω και της οικονομικής κρίσης, με μεγάλη δυσκολία μπορεί να εντοπίσει κανείς δομές ή κινήσεις που να μπορούν να συμβάλλουν στην καλλιέργεια της ομαδικής συνείδησης και στη δημιουργία ενεργών πολιτών.

Κατά τον εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στους δημοκρατικούς του Θρασύβουλου και τους οπαδούς των 39 τυράννων στην αρχαία Αθήνα ο κήρυκας Κλεόκριτος, προσπαθώντας να συμφιλιώσει τους αντιμαχόμενους, τους υπενθυμίζει τα στοιχεία που τους ενώνουν, ανάμεσα στα οποία είναι και εταιρεία, η συμμετοχή, δηλαδή,  σε  συλλόγους ή κινήσεις με κοινούς σκοπούς.

Η υπερεκατοντάχρονη, πλέον, κίνηση του προσκοπισμού μπορεί να υπερηφανεύεται ότι έχει λειτουργήσει ως υγιές κοινωνικό κύτταρο, προσφέροντας στο σύνολο ανθρώπους που έχουν μάθει να συνυπάρχουν, να συνεργάζονται, να συλλειτουργούν και να δημιουργούν συνεκτικούς κοινωνικούς δεσμούς.

Μέσα από την ένσκοπη ψυχαγωγία, τη λειτουργία σε μικρές ομάδες, την εφαρμογή της δημοκρατίας στην πράξη και με άξονα πάντα τις σταθερές αρχές και αξίες του ο Προσκοπισμός προετοιμάζει εποικοδομητικούς πολίτες που μπορούν να συμβάλλουν στη λειτουργία μιας πραγματικής κοινωνίας πολιτών, κάτι που φαντάζει ως μία από τις λίγες δυνατότητες εξόδου από τη σημερινή οικονομική, πολιτική και κυρίως ηθική κρίση.

Δεκατέσσερα χρόνια πριν, επισκεπτόμενος το κατασκηνωτικό κέντρο του Κάντερστεγκ, με την Ομάδα Προσκόπων και την Κοινότητα Ανιχνευτών του 1ου Συστήματος Προσκόπων Χίου, είχα την τύχη να βιώσω, για πολλοστή φορά στην προσκοπική ζωή μου, το μεγαλείο της ομαδικότητας, της συνεργασίας και της αλληλοκάλυψης που ο προσκοπισμός εδώ και εκατό χρόνια προσφέρει στα μέλη του και στην κοινωνία.

Η άφιξή μας στην περιοχή αυτή των ελβετικών Άλπεων έγινε αργά το απόγευμα και ο καιρός ήταν βροχερός. Οι πρόσκοποι και οι ανιχνευτές κατευθύνθηκαν στο προκαθορισμένο σημείο για να στήσουν τις σκηνές και τις πρώτες κατασκευές τους, ενώ εγώ και μέλη του αρχηγείου της δράσης ήρθαμε σε συνεννόηση με τους υπεύθυνους του κατασκηνωτικού κέντρου για να διανυκτερεύσουμε σε στεγασμένο χώρο και να ολοκληρώσουμε την εγκατάστασή μας πιο άνετα το άλλο πρωί. Όταν μετά από περίπου 20 λεπτά πήγαμε κι εμείς στον κατασκηνωτικό χώρο αυτό που είδαμε μας εντυπωσίασε: Δύο από τις ενωμοτίες (μικρές ομάδες 6-9 παιδιών ηλικίας 11-14 ετών) είχαν ήδη στήσει τις σκηνές τους και άρχιζαν τις κατασκευές ανέσεως, ενώ παράλληλα μέλη τους βοηθούσαν και τις άλλες δύο ενωμοτίες που δεν είχαν ολοκληρώσει την εγκατάστασή τους να το κάνουν. Αυτός ο εντελώς αυθόρμητος επιμερισμός καθηκόντων και αρμοδιοτήτων, με τον παραμερισμό της αριστείας του ταχύτερου και ικανότερου και με την πρόταξη της ασφάλειας, της συνεργασίας και της αλληλοκάλυψης της ομάδας με έκαναν να συνειδητοποιήσω ότι ο ρόλος μου ως αρχηγού, προσκόπων που είχαν τέτοιες ιδιότητες, είχε ολοκληρωθεί.

Η προσκοπική κίνηση τροφοδοτεί την κοινωνία με πολίτες που προτάσσουν τη συλλογικότητα έναντι του ατομικισμού και καλλιεργούν ζεστές ανθρώπινες σχέσεις σε μια εποχή καχυποψίας και άρνησης, αλλά και με πολίτες που μπορούν να φέρουν την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.