Κ. Α. Ναυπλιώτης: Γενικότερες σκέψεις για τις αυτοδιοικητικές εκλογές

>> Του Κ. Α. Ναυπλιώτη

Είναι γνωστό πως στο πλαίσιο της Διοικητικής μεταρρύθμισης της χώρας έχουν γίνει αρκετές χωροταξικές- διοικητικές μεταβολές που αφορούν όχι μόνο την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά γενικότερα την αναδιοργάνωση της χώρας με πρόσχημα ή όχι, οι τοπικές κοινωνίες να ρυθμίζουν τα του οίκου τους μέσα από την ευκολότερη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά. Όμως, ο χρόνος που πέρασε από την αρχική κατάργηση των κοινοτήτων μέσω του «Καποδίστρια» και σήμερα μέσα από τον «Καλλικράτη», θεωρώ ότι δεν προσέφερε πολλά από τα αναμενόμενα. Οι τοπικές κοινωνίες δεν έχουν πειστεί ότι οι αλλαγές αυτές λειτούργησαν προς όφελός τους για πολλούς και διάφορους λόγους που δεν είναι της παρούσης*… μια και στη βάση τους λειτούργησαν συγκεντρωτικά κυρίως, λόγω οικονομικής εξάρτησης από την κεντρική διοίκηση, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζονται τα ουσιαστικά προβλήματα των τοπικών κοινωνιών. Πολλοί μπορεί να επικαλεστούν ακόμα και την άσχημη μέχρι αβάσταχτη οικονομική συγκυρία(;)** που επιδρά σε ολόκληρη τη χώρα και βυθίζει στο τέλμα τη «ραχοκοκαλιά» της, τους αγρότες αλλά και όσους «τάχθηκαν να φυλάσσουν Θερμοπύλες» δηλ. τους κατοίκους των νησιωτικών και παραμεθορίων περιοχών. Εδώ δεν θα μας απασχολήσουν τα «προνόμια» των περιοχών αυτών, όσο, αν πράγματι θέλουμε να παραμείνουν οι ακρίτες αυτοί στον τόπο τους.

Δεν πιστεύω πως βρισκόμαστε στην εποχή του εξήντα ή του εβδομήντα που η εσωτερική μετανάστευση, και όχι μόνο, ήταν χαρακτηριστικό της Ελληνικής κοινωνίας. Σήμερα οι συνθήκες έχουν αλλάξει επί το δυσμενέστερο λόγω της οικονομικής κρίσης που οδηγεί στην εξωτερική μετανάστευση τα «καλλίτερα μυαλά της χώρας», διαλύει τον κοινωνικό ιστό μέσα από δραστηριότητες που σχετίζονται μόνο με περικοπές, που δεν έχουν σχέση με την ανάπτυξη ή έστω την αναδιάρθρωση ή τον εκσυγχρονισμό των δομών της χώρας. Το πρόβλημα των τοπικών κοινωνιών είναι το ίδιο με αυτό που αντιμετωπίζει ολόκληρη η χώρα∙ και αυτό δεν είναι άλλο από την εφαρμογή «μνημονιακών πολιτικών». Και αυτό δεν μπορεί να το διαχειριστεί κανείς, παρά μόνο να αγωνιστεί για την ανατροπή του ακόμα και σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών∙ η συμβολή των οποίων  θα πρέπει να είναι καθοριστική, και γι αυτό αντίθετη στην εξάρτηση αποικιοκρατικού  χαρακτήρα της πατρίδας μας, που δημιουργεί συνθήκες οικονομικής εξαθλίωσης.

Για τα παραπάνω και πολλά ακόμα που μπορεί να προσθέσει κανείς, θεωρώ αναγκαίο να ξεφύγουμε από την καλλικρατική δέσμευση και να επανεξετάσουμε κατά πόσο εξυπηρέτησε αλλά και βοήθησε ο ένας δήμος κατά τη διάρκεια της καλλικρατικής εφαρμογής του, την τοπική αυτοδιοίκηση γενικότερα, αλλά και το νησί μας ειδικότερα. Να εξετάσουμε τις όποιες δυνατότητες προσφέρουν τα διάφορα ταμεία της Ε.Ε για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη της περιφέρειας… και προφανώς η εξήγηση που θα δώσουμε, θεωρώ πως δεν πρέπει να τη βλέπουμε με στενούς αυτοδιοικητικούς όρους, αλλά στη λογική της υπέρβασης ενός εντολοδόχου συστήματος, αγωνιζόμενοι με «όρους ουσιαστικής αυτονομίας, διατηρώντας μια ενδιάθετη έστω αναφορά στο κοινωνικό σώμα»***.

Θεωρώ πως είναι καταφανές πλέον το χάσμα  μεταξύ κοινωνίας και κράτους. Έτσι η πολιτική των κρατούντων -στην καλύτερη περίπτωση ως διαχειριστών ξένων εντολών- δεν συναντιέται πουθενά με τη λαϊκή θέληση, αλλά ούτε και την λαμβάνει υπ’ όψιν, γιατί «η πολιτεία  ως θεσμός έχει μεταβληθεί σε ενεργούμενο των δυνάμεων της αγοράς»,και με όρους που υπερβαίνουν την όποια δημοκρατική νομιμότητα.

Όσον αφορά τον τοπικό «αντικαλλικράτη» αν και έχει συζητηθεί ήδη σε νησιωτικούς δήμους με τα ίδια προφανώς προβλήματα, εν τούτοις η τοπικοί άρχοντες καθεύδουν υπό Μανδραγόραν.  Όμως η Λέσβος, η Σάμος, η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Κεφαλονιά… φαίνεται πως κατάλαβαν τι σημαίνει «Καλλικρατική» διαίρεση χώρας, και γι’ αυτό αγωνίζονται για τη…διάσπασή τους. Όσον αφορά τη Χίο, εκτός των άλλων, βλέπουμε και αφαίρεση αρμοδιοτήτων από την τοπική διοίκηση η οποία βέβαια δεν έγινε, ούτε και είναι για το καλό της τοπικής κοινωνίας, μια και τα κίνητρα τους δεν θεωρούνται καν αυτοδιοικητικά, αλλά εξυπηρετούν κομματικές και συγκεντρωτικές σκοπιμότητες. Και αντί το κράτος να πάει κοντά στον πολίτη, δημιουργείται η ανάγκη των τοπικών κοινωνιών γενικότερα, και του πολίτη ειδικότερα, να εξαρτώνται περισσότερο από το κράτος, καθώς η κοινωνία των πολιτών  δεν μπορεί να μπει και να συμμετέχει ουσιαστικά στις αποφάσεις ως μέλλος, όχι μόνο μιας τοπικής κοινωνίας, αλλά ως μέλλος δημιουργικών δυνάμεων μιας ευρύτερης κοινωνίας των πολιτών, που δεν θα εστιάζει μόνο στα τοπικά συμφέροντα, για τα οποία ούτως ή άλλως θα πρέπει να ενδιαφέρεται και να αγωνίζεται για την υλοποίησή τους, αλλά να  επηρεάζει την γενικότερη πορεία της χώρας προς το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου, αλλά και των τοπικών κοινωνιών απέναντι στην κεντρική εξουσία η οποία στηρίζεται στη λογική των αγορών, που αναμφίβολα κυριαρχούν, θέτοντας εν αμφιβόλω και την πολιτική κυριαρχία του κράτους. (4)

Εν κατακλείδι θεωρώ πως οι τοπικές κοινωνίες είναι τόσο εξαρτημένες από την κυριαρχία του κράτους (της κεντρικής διοίκησης), που ουσιαστικά έχουν να αντιπαλέψουν επιπλέον, εκτός από την κυριαρχία των αγορών, η οποία είναι προφανώς αναντίστοιχη με το συμφέρον της κοινωνίας, και την πολιτική των κυβερνώντων, μια  και αυτή συστοιχίζεται με αυτήν των αγορών.  

*Να σημειώσω πως με κανένα τρόπο δεν θέλω να υπεκφύγω πάνω σ’ αυτό, αλλά να επισημάνω, σε ότι με αφορά, ότι δεν ανήκω στους αταλαίπωρα εύπιστους και επομένως στους παθητικούς δέκτες αλλά ούτε και στους θεωρητικούς, γιατί πιστεύω πως δεν βλέπω τα πράγματα αφηρημένα (δηλ. ως σύστημα αφηρημένων ιδεών), αλλά ως δρόμο που οδηγεί στην ερμηνεία του προβλήματος∙ άρα και στη λύση του. Γι’ αυτό δεν είμαι απ’ αυτούς που ουσιαστικά είναι προδιατεθειμένοι να υποκύψουν χωρίς τουλάχιστον να αμφισβητούν∙ αφού «οφθαλμοί των ώτων ακριβέστεροι μάρτυρες» ή αλλιώς «το φίδι βλέπεις τη συρματιά γυρεύεις;».

**Η κατάσταση και στην τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να φαίνεται συγκυριακή (δηλ. περιστασιακή), όμως δεν είναι. Η ιστορία δείχνει πως είναι μία από τις πολλές παθογένειες που δεν θέλησε να αλλάξει η εξουσία, για να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της, τα οποία προφανώς δεν συμπίπτουν με αυτά της κοινωνίας.  

*** βλ. Γ. Κοντογιώργης «κομματοκρατία και δυναστικό κράτος».                                                                                        

(4)Σίγουρα δεν μπορεί να συμφωνήσει κανείς με κάποιους «ανεξάρτητους», που έχουν τους λόγους τους να εμφανίζονται ως τέτοιοι, όμως, γνωρίζουν πολύ καλά

–τουλάχιστον όσοι ασχολούνται με την πολιτική- ποιοι «προωθούν το δικό τους μονόδρομο» απέναντι σε όσα «λένε διάφοροι όψιμοι αριστεροί» που από σήμερα αγωνίζονται για να ανατρέψουν παγιωμένες καταστάσεις, όχι μόνο για τον τόπο τους, αλλά προδιαγράφουν γενικότερα την κοινωνία που οραματίζονται, που όμως θεωρώ παράλογο και αντιδημοκρατικό να συμβαδίζει με οποιουδήποτε είδους μονόδρομο.

                                                                                                knafpl@hotmail.com