Για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις

>> Του Γιώργη Αμπαζή

Γραμματεία Χίου του ΠΑΜΕ

Με αφορμή τη συζήτηση της προγραμματικής σύμβασης (Δημοτικό Συμβούλιο Χίου 26/8/2013) της υπό σύσταση κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης ΠΑΝΔΩΡΑ του ΝΠΔΔ κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, πολιτισμού, αθλητισμού και Παιδείας Δ. Χίου επισημαίνουμε τα παρακάτω:

Πληθαίνουν όλο και περισσότερο οι περιπτώσεις που δημοτικές αρχές, ΜΚΟ, άλλοι φορείς και παράγοντες ζητούν από δημοτικούς υπαλλήλους στο όριο της απόλυσης ή ήδη απολυμένους, άνεργους του ιδιωτικού τομέα, να στήσουν Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ). Φαινόμενο που θα ενταθεί το αμέσως επόμενο διάστημα δεδομένου ότι προχωρά η «διαθεσιμότητα» άρα και οι απολύσεις, ενώ ταυτόχρονα λήγουν συμβάσεις συμβασιούχων.

Οι ΚΟΙΝΣΕΠ εμφανίστηκαν επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ με το ν. 4019/2011 («Νόμος Κατσέλη» για «Κοινωνική Οικονομία»). Ο ΣΥΡΙΖΑ (που σήμερα φλερτάρει ανοιχτά με την κ. Κατσέλη) τις εντάσσει στη λεγόμενη «αλληλέγγυα οικονομία», που τη χαρακτηρίζει βασικό πυλώνα ανάπτυξης στην «παραγωγική ανασυγκρότηση», την οποία προτείνει με το πρόγραμμά του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει πολύ καλά από τους μέντορές του, του ΠΑΣΟΚ (βλ. Κοτσακάς) περί τίνος πρόκειται. Το ΠΑΣΟΚ από το 2001 με τον κ Φλωρίδη είχε επεξεργαστεί πρόγραμμα δημιουργίας επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας με σκοπό την ανακύκλωση της φτώχειας σε τομείς «νοσοκομειακής περίθαλψης, υπηρεσίες μέριμνας (βρεφονηπιακοί σταθμοί, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, "βοήθεια στο σπίτι"), υπηρεσίες πρόνοιας (κατ' οίκον φροντίδα), υπηρεσίες φύλαξης σχολικών κτιρίων, βελτίωση υπηρεσιών ασφαλιστικών φορέων, υπηρεσίες μαζικής άθλησης, παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών, παροχή υπηρεσιών στον τομέα του πολιτισμού».

Οι πόροι των ΚΟΙΝΣΕΠ αποτελούνται από το κεφάλαιο της επιχείρησης, δωρεές τρίτων, έσοδα από την «επιχειρηματική δραστηριότητά» τους, επιχορηγήσεις από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ΕΕ, διεθνείς ή εθνικούς οργανισμούς, ΟΤΑ, καθώς και κάθε άλλο έσοδο από την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους. Επίσης, έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας (συστήνεται με ΚΥΑ βάσει του Ν.3912/2011), καθώς επίσης και από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (προβλέπεται στο λεγόμενο «Αναπτυξιακό» νόμο).

Τα κέρδη των ΚΟΙΝΣΕΠ διατίθενται κατά ποσοστό 5% για σχηματισμό αποθεματικού, κατά ποσοστό ως 35% διανέμονται στους εργαζόμενους της επιχείρησης, το υπόλοιπο διατίθεται για τις δραστηριότητές της και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Υπάρχουν πληροφορίες από ΚΟΙΝΣΕΠ ότι στελέχη τους (οι προαναφερόμενοι μεγαλοσχήμονες) προσδοκούν με κέρδη από εργολαβίες σε δήμους να αγοράσουν αργότερα δικό τους εξοπλισμό (π.χ., μηχανήματα καθαρισμού, οχήματα) και υποδομές.

Οι ΚΟΙΝΣΕΠ προωθούνται χρόνια τώρα συστηματικά στην ΕΕ. Και σε συνθήκες υψηλών ρυθμών καπιταλιστικής ανάπτυξης, και τώρα που με πρόσχημα την κρίση οι λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές επιταχύνονται.

Οι περιλάλητες ΚΟΙΝΣΕΠ είναι όχημα για εύρεση φτηνών εργαζομένων δίχως δικαιώματα, για ανακύκλωση της ανεργίας και αναδιανομή της φτώχειας. Διευκολύνουν την είσοδο ιδιωτών σε κρίσιμες υπηρεσίες, απαλλαγή του κράτους από την ευθύνη του σε μια σειρά αρμοδιότητες, οδηγούν στην ενίσχυση της ανταποδοτικότητας. Στις ΚΟΙΝΣΕΠ ωθούνται να συμμετέχουν ως «μέτοχοι» - είλωτες οι χιλιάδες άνεργοι, απολυμένοι, πρώην συμβασιούχοι των δήμων μα και άλλοι, προκειμένου δημοτικές αρχές που αποδέχονται τον ευρωμονόδρομο να συνεχίσουν με λιγότερα χρήματα την παροχή μιας σειράς υποβαθμισμένων κοινωνικών υπηρεσιών, από αυτές που έχει τεράστια ανάγκη η λαϊκή οικογένεια, π.χ. βρεφονηπιακοί σταθμοί, καθαριότητα, φροντίδα ηλικιωμένων κ.ά. Οσμιζόμενοι κέρδη, στις ΚΟΙΝΣΕΠ λέγεται ότι «μπαίνουν» και διάφοροι μεγαλοσχήμονες επιχειρηματικών ομίλων και πρώην μεγαλοστελέχη δημοτικών αρχών.

Όπου δοκιμάστηκαν, μειώθηκε παραπέρα η κρατική επιχορήγηση προς τους δήμους και απολύθηκε προσωπικό τους, εμπορευματοποιήθηκαν έργα και υπηρεσίες προς τους δημότες, μεθοδεύτηκε η απαλλαγή του κράτους από την ευθύνη να προσφέρει πλήρεις, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες στο λαό, που τις έχει ήδη πληρώσει μέσω άμεσης και έμμεσης φορολογίας.

Στην Ελλάδα έρχονται και «κουμπώνουν» σε ένα γενικότερο πλαίσιο όπου: Οι δημοτικές αρχές (ακόμα κι αν εμφανίζονται αντιμνημονιακές και αντικαλλικρατικές) έχουν αποδεχτεί χρόνια τώρα την περικοπή των πόρων που παίρνουν οι δήμοι από τον κρατικό προϋπολογισμό (ενδεικτικά, στην τριετία 2009 - 2012 οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι που πηγαίνουν στους δήμους περικόπηκαν κατά 60%). Δημοτικές πλειοψηφίες χαρατσώνουν άγρια τις λαϊκές οικογένειες και τα μικρομάγαζα με τέλη, φόρους, πρόστιμα. Προκειμένου να περάσει το σύστημα την κρίση του, δίχως μεγάλες αναταράξεις, πρωτοστατούν στους σχεδιασμούς διαχείρισης ακραίων φαινομένων φτώχειας μέσα από χρηματοδότηση δομών, όπως τα κοινωνικά παντοπωλεία και φαρμακεία, συμπράξεις με ΜΚΟ, Εκκλησία, φιλανθρωπικές οργανώσεις. Επιπλέον, πέρυσι, εφαρμόζοντας κυβερνητική εγκύκλιο, οι δήμαρχοι κατάργησαν τις κενές οργανικές θέσεις στους Οργανισμούς Εσωτερικής Υπηρεσίας. Έτσι, ενώ υπάρχουν κενά (μύθος το δήθεν πλεονάζον προσωπικό), πλέον τυπικά δεν εμφανίζονται και οι δημοτικές πλειοψηφίες δε διεκδικούν την κάλυψή τους με μόνιμο προσωπικό, με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.

Ταυτόχρονα απολύονται κατά χιλιάδες συμβασιούχοι, και οι δημοτικές αρχές για να ψευτοκαλύψουν τα κενά απευθύνονται στις ΚΟΙΝΣΕΠ, στην πράξη νοικιάζουν απ' αυτές φτηνό προσωπικό (κακοπληρωμένο, προσωρινό, ανακυκλούμενο), που φυσικά δεν είναι ενταγμένο στο προσωπικό των δήμων.

Η όλη διαδικασία και οι στοχευμένες μεθοδεύσεις υποβαθμίζουν παραπέρα παρεχόμενες στους δημότες υπηρεσίες και την ποιότητά τους. Ενδεικτικά, το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», μετά από παρατάσεις, λήγει 30/9/13. Υπολογίζεται ότι ωφελούμενοι είναι σήμερα περίπου 100.000 ηλικιωμένοι και απασχολεί εδώ και μια δεκαετία 3.500 εργαζόμενους. Με νόμο το αλλάζουν σε «Κατ' οίκον φροντίδα συνταξιούχων» και με τα «κριτήρια» (ηλικιακά, εισοδηματικά, οικογενειακά, κατάσταση υγείας) που θέτει το υπουργείο Εργασίας για όσους θα εντάσσονται πλέον στο πρόγραμμα, υπολογίζεται ότι οι ωφελούμενοι περιορίζονται σε περίπου 1.600! Στους απολυόμενους εργαζόμενους «χρυσώνουν το χάπι» ωθώντας τους παρασκηνιακά να στήσουν ΚΟΙΝΣΕΠ μήπως και αναλάβουν κάποιους από τους χιλιάδες ηλικιωμένους που μένουν δίχως φροντίδα. Δηλαδή τους απολύουν και τους βαφτίζουν επιχειρηματίες...

Το Δημοτικό Συμβούλιο Χίου με την κατά πλειοψηφία απόφασή του έδειξε με τα ψευτοδιλήμματα και τις πολιτικές – υποκριτικές κορώνες για τους άνεργους του νησιού μας ότι γνωρίζει καλά να παίζει το παιχνίδι του Μαυρογυαλούρου στις σύγχρονες συνθήκες. Υπηρετώντας τις πολιτικές της ΕΕ και της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, εκμεταλλευόμενο την οξύτητα της ανεργίας, της ανέχειας και της υποβάθμισης της ζωής της λαϊκής οικογένειας, στο όνομα του να έχουν ένα μέσο επιβίωσης οι άνεργοι, προωθεί στην υποταγή πολιτικών εξαθλίωσης, ξεριζώματος των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων και εν τέλει μετάλλαξης των εργαζομένων δήθεν σε επιχειρηματίες.

Από κοντά και οι επίδοξοι διαχειριστές του καπιταλιστικού συστήματος (ΣΥΡΙΖΑ), που με την τοποθέτηση του εκπροσώπου τους στήριξαν την πολιτική της ΕΕ και της συγκυβέρνησης ενώ με εύηχες λέξεις για τη σύγχρονη δουλεία άφησαν στο απυρόβλητο τους υπαίτιους, στηρίζοντας ουσιαστικά τις ΚΟΙΝΣΕΠ. Δεν μας εκπλήσσει καθόλου αφού η στάση τους είναι συνυφασμένη με τη λογική της διαχείρισης της φτώχειας και του καλύτερου διαχειριστή.

Αλλά και η πλειοψηφία του Σωματείου ΟΤΑ (πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑ) πήρε τη γνωστή θέση του ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω της λεγόμενης «κοινωνικής οικονομίας». Οι εργαζόμενοι να προβληματιστούν αφού ο ΟΟΣΑ όρισε το 1998 τον όρο «κοινωνική οικονομία» ως: «Το κράτος που ρυθμίζει το κοινωνικό περιβάλλον, αντί του κράτους που χορηγεί κοινωνικές παροχές».

Ουσιαστικά το αστικό κράτος, προκειμένου να απαλλαγεί από την παροχή των όποιων κοινωνικών υπηρεσιών είχαν κατακτήσει οι εργαζόμενοι μετά από σκληρούς αγώνες, στο όνομα αντιμετώπισης της ανεργίας, τις αναθέτει τώρα σε ομάδες ανέργων, προκειμένου να ζουν πουλώντας τις σε εξαθλιωμένους. Έτσι πασχίζει και την τεράστια ανεργία να δείξει ότι αντιμετωπίζει και ότι νοιάζεται για την άμβλυνση της εξαθλίωσης λαϊκών δυνάμεων, ανεξάρτητα από το ότι ούτε το ένα μπορεί να καταφέρει ούτε το άλλο.

Η επικίνδυνη λογική του «εδώ και τώρα αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας»,  δημιουργεί επίσης εμπόδια στη συμμετοχή των εργαζομένων στους αγώνες, στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης, παρουσιάζεται με το μανδύα της αλληλεγγύης, ενώ είναι τμήμα της βαθιάς ταξικής πολιτικής του κεφαλαίου σε βάρος των λαών.

Και τέλος, τι το ήθελαν να γίνουν «δάσκαλοι» στο Δήμαρχο Λαμπρινούδη προτείνοντάς του να προσλάβει «έκτακτο εποχικό προσωπικό» και να ζητήσει «προσωπικό με μετατάξεις»; Αυτές δεν προτείνει και ο κ. Μητσοτάκης και καταγγέλλουν στα λόγια;

M' αυτά και μ' άλλα, αναγκαίες για το λαό κοινωνικές δράσεις που θα έπρεπε να είναι δημόσιες και δωρεάν, με μόνιμο προσωπικό, κατακρεουργούνται με ευθύνη και αιρετών της Τοπικής Διοίκησης, με αρνητικότατες συνέπειες στην καθημερινότητα της λαϊκής οικογένειας.