Δημοκρατία κατ’ ανάθεσιν;

>> Του Κ. Α. Ναυπλιώτη

Είναι ανάγκη οι υποψήφιοι ή και όσοι ασκούν δημόσιες λειτουργίες – αξιώματα να εννοήσουν πως οι πολίτες δεν είναι μόνο ψηφοφόροι, αλλά και συμμέτοχοι στο καλό ή ακόμα και στο κακό (ιδίως σε αυτό!). Και ότι η εξουσία τους πηγάζει από τον λαό και ασκείται γι’ αυτόν. Υπεύθυνες για την τήρηση αυτής της συνταγματικής επιταγής είναι οι πολιτικές ηγεσίες (χωρίς να δίδεται άφεση αμαρτιών στους πολίτες - ψηφοφόρους) που δεν εφαρμόζουν τις υποσχέσεις αλλά και τους όρους λειτουργίας της δημοκρατίας, παραπλανώντας τον λαό δηλ. τους όντως συμμάχους τους. Όμως, υποθέτω πως κάποιοι νομίζουν πως  η δημοκρατική λειτουργία και η συμμετοχή των πολιτών εξαντλείται μέχρι οι υποψήφιοι κυβερνώντες να κατακτήσουν την εξουσία. Δηλαδή δημοκρατία κατ’ ανάθεσιν!. Μια τέτοια όμως λογική όχι μόνο δεν είναι προοδευτική  αλλά ούτε καν δημοκρατική∙  αλλά αντιδημοκρατική και απαξιωτική απέναντι στο φρόνημα των ψηφοφόρων.  Και αυτό γιατί απενεργοποιεί το υποκείμενο που λέγεται άνθρωπος. Τότε ακριβώς η μειοψηφία έχει ευθύνη αλλά  και καθήκον να αντιδρά στις αποφάσεις της «πλειοψηφίας». Γιατί το κράτος της ανισότητας είναι λογικό αλλά και αναγκαίο να δημιουργεί τις αντιδράσεις των πολιτών. Πρωτίστως είναι αναγκαίο καθένας μας να έχει την ικανότητα και τη δύναμη χωρίς ιδιοτέλειες να αναλαμβάνει την προσωπική του ευθύνη απέναντι στην επιλογή που κάνει είτε σε τοπικό επίπεδο αναφέρεται αυτή ή σε ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό. Γνωρίζοντας ότι: τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα είναι συνώνυμα με τη λέξη δημοκρατία.

Θεωρώ πως είναι ανάγκη να εγκαταλείψουμε είτε τον αρνητισμό είτε τις προσκολλήσεις σε κεντρικές πολιτικές συγκατάνευσης, επειδή τάχα κάποιοι ξέρουν και ενδιαφέρονται για ’μας∙ και ουσιαστικά να αποδεχόμαστε εκβιαστικά διλήμματα. Αντί να εκτιμούμε και να κρίνουμε όχι με βάση τα λόγια αλλά με τις πράξεις. Όμως η κάθε αποτυχία αυτών που (δήθεν ή κατ’ ανάθεσιν) «γνωρίζουν», όταν δεν τους ελέγχουμε, μας καθιστά συνυπεύθυνους όχι μόνο για αδράνεια αλλά μας βαρύνει και με τη λάθος επιλογή. Γιατί είναι γνωστό πως κάθε συμμετοχή που στηρίζεται σε ανιδιοτελή κριτήρια, δημιουργεί υπεύθυνους πολίτες που δεν λειτουργούν με τη λογική της ανάθεσης. Η εποχές  που κάποιοι συμπεριφέρονταν ως ποιμένες  λαών έχουν περάσει. Και στρουθοκαμηλίζουν όσοι νομίζουν πως είναι παράτολμο σε Θερσίτες να τολμούν να προσβάλουν…βασιλιάδες. Είναι λάθος να φαντάζεται κανείς πως η κατ’ αυτούς αμετροέπεια είναι χαρακτηριστικό θερσιτείου διαγωγής. Αντίθετα είναι θέμα δημοκρατικής αντίληψης. Γιατί ο λαός μπορεί να έχει το δικαίωμα να μιλά, όμως πρέπει να διεκδικεί να ακούγεται και να ελέγχει την εξουσία. Και αυτό είναι δείγμα υγείας απέναντι στη λογική της κάθε εξουσίας η οποία λαμβάνεται είτε μέσω εκλογών είτε δίδεται εξ απονομής.

Αυτό μας δείχνει η ιστορία  και η δημοκρατία (όσες φορές λειτούργησε) στον τόπο μας. Μια και το δικαίωμα ψήφου από μόνο του χωρίς ελευθερία λόγου και ελέγχου της εξουσίας ή όταν αυτό αλλοιώνεται με εκβιαστικά διλήμματα, το λιγότερο δημιουργεί δημοκρατίες κατ’ ανάθεσιν που λειτουργούν ως συμμορίες* υπέρ του κεφαλαίου, των ισχυρών του χρήματος αλλά και ιδιοτελών συμφερόντων. Όμως απέχουν από τις συμμετοχικές δημοκρατίες που έχουν τα χαρακτηριστικά τής ισονομίας, της ισοκρατίας (ότι δηλ. το κράτος να ανήκει σ’ όλους τους πολίτες) αλλά και της ισοτιμίας πάσιν έστω και δούλοις. Στο τέλος άφησα την ισοψηφία όχι με την αρχαιοελληνική έννοια (δηλ. το ίσον δικαίωμα της ψήφου), αλλά την τρέχουσα∙ δηλ. την ίση βαρύτητα της ψήφου (βλ. εκλογικά συστήματα κλπ.). Ως προς το θέμα – πρόβλημα αυτό όσοι έχουν ελάχιστη σχέση – γνώση και πολιτική αντίληψη, γνωρίζουν, έχουν άποψη, αλλά και μπορούν να εκφέρουν γνώμη. Γιατί το ιδιοφυές είναι γνώρισμα όλων των Ελλήνων και όχι μόνο των κυβερνώντων Ελλήνων.  

*η λέξη συμμορία με την τρέχουσα κακόφημη έννοια σημαίνει ομάδα ανθρώπων που διαπράττουν το κακό. Και ένα από τα κακά αυτά είναι η οικονομική αφαίμαξη των λαϊκών στρωμάτων και όχι μόνο. Αντίθετα  στην αρχαιότητα συμμορία (συν + μορία [μέρος] = συμμετοχή) ήταν η επιβολή φόρου στο κεφάλαιο και η συμμετοχή (τού κεφαλαίου) στα οικονομικά βάρη της πολιτείας μέσω της «εισφοράς». Έτσι χώριζαν τους φορολογούμενους σε 20 ομάδες οι οποίες πλήρωναν ανάλογα με την οικονομική τους δύναμη. Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να πούμε, πως βρισκόμαστε πολύ πίσω από την οικονομική οργάνωση της πολιτείας του 377 π.Χ!                                                                     

                                                                               Knafp@hotmail.com