ΔΕΗ – Που την οδηγούν [Μέρος 2ο]

>> Γράφει ο Γιάννης Νομικός, Συνταξιούχος λογιστής

Στο προηγούμενο σημείωμα μας, καταρρίφθηκε το επιχείρημα ότι η ΔΕΗ είναι ζημιογόνα επιχείρηση και συνεπώς  πρέπει τάχα να την ιδιωτικοποιήσουμε για να τη "σώσουμε". Και βέβαια να την ιδιωτικοποιήσουμε με όρους χρεοκοπημένης επιχείρησης. 

Για να το πετύχει όμως αυτό η Ε.Ε., ολόκληρο το πολιτικό φάσμα της χώρας, πλην ΚΚΕ, και η αστική τάξη της χώρας, προσπάθησαν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη. Πρώτα δημιούργησαν ένα ψευδοπρόβλημα - το πρόβλημα "χρεοκοπημένη ΔΕΗ", ώστε το ίδιο το κοινό να ζητήσει εκείνα τα μέτρα που το "λύνουν" - "η ΔΕΗ είναι ζημιογόνα και η μόνη λύση είναι η ιδιωτικοποίησή της". Διαχρονικά σχεδόν κάθε αντιλαϊκή απόφαση παρουσιάζεται ως οδυνηρή αλλά "αναγκαία" και αφήνεται στο κοινό ένα κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να συνηθίσει στην ιδέα της αλλαγής, και να την αποδεχθεί μοιρολατρικά. 

Σ’ αυτή τη φάση δυστυχώς βρισκόμαστε τώρα: στα πρόθυρα της μοιρολατρικής αποδοχής. Ενώ ταυτόχρονα συνεχίζεται ο προπαγανδιστικός βομβαρδισμός από τους κυβερνητικούς φορείς, κύρια από τον υπουργό ενέργειας Κ. Χατζηδάκη, με σκοπό την περαιτέρω χειραγώγηση της κοινής γνώμης.

Επίσης διαγράφηκαν με αρκετή σαφήνεια οι προθέσεις της σημερινής κυβέρνησης. Μέσω των δηλώσεων του υπουργού ενέργειας  Κ. Χατζηδάκη, βλέπουμε να ολοκληρώνεται το παζλ των θέσεων γύρω από τη ΔΕΗ. Κάποιες λεπτομέρειες απομένουν μόνο, μερικές απ’ αυτές αρκετά σημαντικές, αλλά σε γενικές γραμμές μπορούμε πια να σκιαγραφήσουμε τις αποφάσεις της, που είναι οι εξής: 

1. Εκποίηση [1] της θυγατρικής της  ΔΕΗ, του ΔΕΔΔΗΕ [2].

2. Μεταφορά ολοκλήρου του δικτύου της  ΔΕΗ στον υπό εκποίηση  ΔΕΔΔΗΕ.

3. Εκποίηση του ΑΔΜΗΕ [3] που βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό δημόσιο έλεγχο.

4. Αύξηση των τιμών καταναλωτή στη ( μικρή πλέον ) ΔΕΗ, έτσι ώστε σύντομα να μπορεί  να εκποιηθεί και αυτή.

5. Η απομάκρυνση από την επιχείρηση των 6000  από τους 17000 εργαζομένων σ΄ αυτήν.

Ας εξετάσουμε όμως αναλυτικότερα πώς  κλιμακώνεται η όλη διαδικασία:

1. Κατά τη σύσταση του ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. , ένα μέρος των περιουσιακών στοιχείων της ΔΕΗ μεταβιβάστηκε σ’ αυτήν με όρους αδιαφάνειας, σε τιμή πολύ χαμηλότερη από την τρέχουσα (κατά τη μεταβίβαση) αξία αυτών των παγίων. Έτσι ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ήδη μία σημαντική κρυφή υπεραξία αξίας κάποιων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια της προηγούμενης κυβέρνησης  να εκποιήσει 2 μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, προκρίθηκε η μεταβίβαση όλων των παγίων του δικτύου της, προφανώς με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕ. και της ΕΕΣΥΠ. 

Η σημερινή κυβέρνηση αυτήν ακριβώς την απόφαση προωθεί, δηλαδή την εκποίηση του δικτύου της ΔΕΗ, ήτοι τις κολώνες και τους πυλώνες του ηλεκτρικού ρεύματος χαμηλής και μέσης τάσης, μήκους τουλάχιστον 238.000 χιλιομέτρων, υποσταθμούς, μετασχηματιστές κλπ, που έρχεται σπίτι μας. Το κύριο ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής. Σε ποιά τιμή θα γίνει αυτή η μεταβίβαση; Θα επιλεγεί να γίνει, στην τιμή που εμφανίζεται στα βιβλία της εταιρείας, δηλαδή  στην αναπόσβεστη αξία του ή στην αξία αντικατάστασής του; Είναι προφανές ότι η αναπόσβεστη αξία αυτών των περιουσιακών στοιχείων είναι παρά πολύ χαμηλή. Έτσι λογικά θα έπρεπε να επιλεχθεί η μέθοδος της αξίας αντικατάστασης. Η μέθοδος αυτή μας λέει, πόσο θα κόστιζε αυτό το δίκτυο αν κατασκευάζονταν σήμερα και πάνω σ΄ αυτήν τη βάση θα πρέπει να γίνουν οι μελλοντικές  διαπραγματεύσεις για τη μεταβίβασή της στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Η μέθοδος όμως αυτή έχει μια αδυναμία: θα βγάλει ότι η αξία αυτών των περιουσιακών στοιχείων είναι τεράστια και βέβαια θα προσδιορίσει την πραγματικά καθαρή θέση της εταιρείας. Αδυνατώ να υπολογίσω τον ακριβή αριθμό, όμως μιλάμε για δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Ας υποθέσουμε όμως ότι το ποσό αυτό περιορίζεται στα 30 δις ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι αν ο ΔΕΔΔΗΕ μεταβιβάσει το 49% των μετοχών του στο ιδιωτικό κεφάλαιο με δεδομένη καθαρή θέση 30 δις ευρώ θα πρέπει να εισπράξει 14,7 δις ευρώ. Που θα πάνε αυτά τα χρήματα; Μήπως στη ΔΕΗ; Καμία σχέση. Το σύνολο του ποσού αυτού θα κατευθυνθεί στο περιβόητο Υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ) και στο ΤΑΙΠΕΔ που είναι  θυγατρική του Υπερταμείου. 

Το όφελος δηλαδή για τη ΔΕΗ θα είναι μηδενικό. 

Η ΔΕΗ θα χάσει επίσης  από το ΔΕΔΔΗΕ τα 350 εκατ. ευρώ που εισπράττει κάθε χρόνο ως λειτουργικά της κέρδη [5].  

Ακόμα ο ΔΕΔΔΗΕ αυτόματα ελέγχεται από το ιδιωτικό κεφάλαιο αφού στο 49% που ιδιωτικοποιείται θα προστεθεί και το 24,5% που ήδη είναι ιδιωτικό στη ΔΕΗ. Ο δημόσιος έλεγχος επομένως θα είναι ανύπαρκτος και ας διαφημίζεται το αντίθετο από την κυβέρνηση.

2. Ο  ΑΔΜΗΕ δημιουργήθηκε το 2012 ως θυγατρική της ΔΕΗ. Διαχειρίζεται το δίκτυο της υψηλής και υπερυψηλής τάσης και αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το 2017 αποσπάσθηκε από τη ΔΕΗ χωρίς κανένα αντάλλαγμα και πέρασε στο δημόσιο το οποίο κράτησε το 51% της εταιρίας, ενώ το 49% παραχωρήθηκε στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Μέχρι τότε ο ΑΔΜΗΕ απέδιδε στη ΔΕΗ σταθερά 200 εκατομμύρια κέρδη το χρόνο [5]. Η απώλεια αυτή επιβάρυνε σημαντικά την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ. 

Το κεφάλαιο της εταιρείας ανέρχεται περίπου στα 38,44 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 19,60 εκατομμύρια ευρώ ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο. Αν υποθέσουμε ότι θα μεταβιβαστεί το  σύνολο της συμμετοχής του δημοσίου στην εταιρεία στην ονομαστική αξία των μετοχών της, το δημόσιο θα εισπράξει 19,60 εκατομμύρια ευρώ. Το σύνολο των καθαρών κερδών της εταιρείας κατά το 2018 ανήλθε περίπου στα 86 εκατομμύρια ευρώ. Τα διανεμόμενα κέρδη γι’ αυτή την περίοδο ανέρχονται στο ποσό των 30,86 εκατομμυρίων ευρώ. Απόδοση στη σχέση κεφαλαίου - κερδών 80,27 %. [6] Δηλαδή μόνο αυτή τη χρονιά το ελληνικό δημόσιο θα εισπράξει                                  19,6 εκατ. X 80,27% = 15,73 εκατ. ευρώ. 

Σχεδόν το σύνολο των  χρημάτων που θα εισπράξει από την εκποίηση των μετοχών της.

    Σύμφωνα με τις αρχές της λογιστικής επιστήμης που διδάχθηκα, εξαιρετικά κερδοφόρα είναι μια επένδυση που μέσα σε 5-6 χρόνια επιστρέφει το επενδυθέν ποσό - απόδοση κεφαλαίου 16,67-20%. Ενώ θεωρείται πολύ καλή επένδυση αυτή που  μέσα σε 10-12 χρόνια επιστρέφει το επενδυθέν ποσό - απόδοση κεφαλαίου 8,3-10%. Η απόδοση του 80,27% είναι εξωπραγματική με οποιαδήποτε οικονομοτεχνικά δεδομένα.

Ένας χρηστός διαχειριστής πρέπει να αποσκοπεί στο μέγιστο δυνατό όφελος για την επιχείρησή του. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι δυνατό να εκποιηθεί μια τόσο κερδοφόρα επιχείρηση κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.

Τι θα εισπράξει όμως η ΔΕΗ και σ’ αυτήν την περίπτωση; Δυστυχώς, ούτε ένα ευρώ.

3. Εκποίηση  της ΔΕΗ. Ήδη το 34% της ΔΕΗ ανήκει στην ΕΕΣΥΠ , το 17% στο ΤΑΙΠΕΔ που είναι θυγατρική της ΕΕΣΥΠ και το 49% στον ιδιωτικό τομέα. Η εκποίησή της είναι μια διαδικασία αρκετά σύνθετη που θα πάρει αρκετό καιρό να υλοποιηθεί. Το πρώτο που θα επιδιώξει η κυβέρνηση είναι να εξασφαλίσει τη μη περαιτέρω μείωση της συμμετοχής της ΔΕΗ στην αγορά ενέργειας από το 75% που έχει πέσει σήμερα στο 50% όπως έχει συμφωνηθεί με την ΕΕ από την προηγούμενη κυβέρνηση. Έχει δύο σημαντικά επιχειρήματα: 1. Η συμμετοχή αυτή εξασφαλίζει την κερδοφόρα λειτουργία της εταιρείας και 2. Η πλήρης ιδιωτικοποίησή της επιφέρει το ίδιο αποτέλεσμα με τη μεταφορά σε τρίτους της διάθεσης του  25% της αγοράς ενέργειας.

4. Ανακοινώθηκε επίσης επίσημα η αύξηση των τιμών καταναλωτή, με ταυτόχρονη μείωση του ΦΠΑ στο 9% και του ΕΤΜΕΑΡ [7]  που αποφάσισε η προηγούμενη κυβέρνηση. Ταυτόχρονα ανακοινώθηκε μια εφάπαξ επιχορήγηση από τον ΕΤΜΕΑΡ ύψους 200 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των αναγκών της. Είναι προφανές ότι εμμέσως πλην σαφώς η κυβέρνηση ομολογεί ότι τα περί τεραστίων ζημιών, χρεοκοπημένης επιχείρησης κλπ, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά φληναφήματα, τροφή για τους κουτόφραγκους. Μιλάμε λοιπόν για κάποια ισοδύναμα μέτρα με χαρακτήρα προσωρινότητας, πράγμα που θα αποδειχθεί λίγο μετά την εκποίησή της. Επίσης στην ουσία μιλάμε για κάποια χρήματα που θα κληθούμε σύντομα να τα πληρώσουμε με κάποιον άλλο τρόπο, αφού η μείωση του ΦΠΑ θα επιφέρει μείωση των κρατικών πόρων.

Παρά τη μετατροπή της, σε πολύ μικρότερη ΔΕΗ απ’ αυτή που είναι σήμερα, θα εξακολουθήσει να είναι η μεγαλύτερη επιχείρηση στην Ελλάδα. Η εταιρεία αυτή κατέχει μια σειρά από θυγατρικές εταιρείες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διαθέτει δεκάδες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και κατασκευάζει καινούργιες, κατέχει τεράστιες λιγνιτοφόρες εκτάσεις, η αξία των οποίων ασύλληπτη.  Είναι κάτοχος ακόμα πολλών άλλων περιουσιακών στοιχείων τεράστιας αξίας.

Κανείς δεν έχει τα κεφάλαια να την αγοράσει. Μόνο ο ελληνικός λαός με τις θυσίες του μπορούσε να φτιάξει αυτό το θαύμα και αυτός δικαιούται να απολαμβάνει τα αποτελέσματα των κόπων του. Το ιδιωτικό κεφάλαιο μπορεί να την πάρει μόνο κοψοχρονιάς, όπως έκανε με  όλες τις επιχειρήσεις  που “ιδιωτικοποιήθηκαν” τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας και στη συνέχεια να μας κουνάει το δάχτυλο και να εκβιάζει προκειμένου να πετύχει μεγιστοποίηση των κερδών του.

5. Απόλυση 6000 εργαζομένων στη ΔΕΗ.

Τα χρήματα που χρειάζονται έχουν διασφαλιστεί. Πάνω από 250 εκατ. ευρώ έχουν μπει στην άκρη για το λόγο αυτό. Αποδεικνύεται ότι το έγκλημα ήταν προμελετημένο. Χρήματα που πλήρωσε ο ελληνικός λαός μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και τα οποία προσαύξησαν τις υποτιθέμενες ζημίες της. Το ερώτημα είναι: δε χρειάζεται αυτό το προσωπικό; Φυσικά χρειάζεται. Και θα απασχοληθεί μέσω εργολαβικών επιχειρήσεων σε συνθήκες γαλέρας, χωρίς εργασιακά δικαιώματα, με μισθούς πείνας. Όπως αποδείχθηκε, όπου λειτούργησε το μέτρο αυτό το κόστος ήταν πολύ μεγαλύτερο από το προηγούμενο, μόνο που δεν το μοιράζονταν οι πραγματικοί δικαιούχοι του, οι εργαζόμενοι, αλλά οι λεγόμενοι εργολάβοι.

Το πολιτικό συμπέρασμα είναι ένα: H αγανάκτηση πρέπει να φέρει την αντίδραση, η αντίδραση τη δράση, η δράση το αποτέλεσμα.

1. Ο όρος είναι πλέον δόκιμος από τον όρο ιδιωτικοποίηση, αφού το κρίσιμο στοιχείο της ιδιωτικοποίησης δεν είναι άλλο από το οικονομικό αντάλλαγμά της.

2. ΔΕΔΔΗΕ:  Διαχειριστής  Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε.

3. ΑΔΜΗΕ:   Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε. 

4. ΕΕΣΥΠ: Το τροϊκανό Υπερταμείο, επίσημα Ελληνική Εταιρία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.

5.  Δηλώσεις προέδρου της ΔΕΗ, Μανόλη Παναγιωτάκη: Η ΔΕΗ, µετά την απώλεια της ιδιοκτησίας του ΑΔΜΗΕ που έδινε στη µητρική σταθερά ετήσια κέρδη περί τα 200 εκατ. ευρώ, θα απωλέσει και τη δεύτερη εταιρεία δικτύων, τον ΔΕΔΔΗΕ, που δίνει και αυτή περί τα 350 εκατ. ευρώ λειτουργικά κέρδη τον χρόνο. Ο ίδιος επίσης χαρακτήρισε τα δίκτυα ως το σηµαντικότερο περιουσιακό στοιχείο της ΔΕΗ.   

6. Οικονομικές καταστάσεις ΔΕΔΔΗΕ 2018.

7. ΕΤΜΕΑΡ: Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αέριων Ρύπων.